Η μάχη για το χρίσμα του υποψηφίου των Δημοκρατικών συνεχίζεται με ακόμα μεγαλύτερη ένταση για δέκα ακόμη εκλογικές αναμετρήσεις. Μία μερίδα του πολιτικού συστήματος των Δημοκρατικών και υποστηρικτών του Ομπάμα, όπως ο γερουσιαστής από το Βερμόντ Πάτρικ Λέιχι, υποστηρίζει ότι η Κλίντον δεν μπορεί να κερδίσει το χρίσμα και γι' αυτό πρέπει να παραιτηθεί.
Οι λόγοι που αναφέρουν είναι ότι ο Ομπάμα κερδίζει στην καταμέτρηση των ψήφων, κερδίζει στην καταμέτρηση των Πολιτειών και στον αριθμό των «υπερεκλεκτόρων» για το συνέδριο. Η Κλίντον από την πλευρά της χρησιμοποίησε αυτές τις κριτικές για να αναθερμάνει τους ψηφοφόρους της λέγοντας ότι είναι μια στρατηγική του κομματικού μηχανισμού στην Ουάσινγκτον για να τη βγάλουν από τη μέση πριν από τις τελευταίες προκριματικές εκλογές.
Η οικονομία και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας αποτελούν το κεντρικό πολιτικό πλαίσιο διεξαγωγής των επόμενων προεκλογικών αναμετρήσεων. Και οι δύο υποψήφιοι, έχοντας να αντιμετωπίσουν προεκλογικές αναμετρήσεις σε Πολιτείες όπως η Ιντιάνα, το Κεντάκι και Πενσιλβάνια, όπου είχαν μεγάλα βιομηχανικά κέντρα και τώρα αντιμετωπίζουν αυξημένη ανεργία, τόνισαν τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Όμως το προεκλογικό σκηνικό έχει αλλάξει από τη στιγμή που ο Ομπάμα χρησιμοποίησε μία σειρά από φυλετικές προκλήσεις για να εκφωνήσει έναν από τους σημαντικότερους πολιτικούς λόγους που κανένας «εκλέξιμος» υποψήφιος για το προεδρικό χρίσμα δεν έχει εκφωνήσει ποτέ μέχρι σήμερα: τόλμησε να μιλήσει ξεκάθαρα για την πραγματικότητα του ρατσισμού στην Αμερική.
Η προεκλογική καμπάνια του Ομπάμα είχε μέχρι στιγμής αποφύγει να παίξει το φυλετικό χαρτί προβάλλοντας το επιχείρημα ότι είναι ένας «μεταφυλετικός υποψήφιος». Πίσω από τις ρητορείες, οι προεκλογικές διακηρύξεις του Ομπάμα όταν συγκριθούν με αυτές της Κλίντον δεν είναι ριζοσπαστικότερες.
Αλλά το φυλετικό ζήτημα δεν μπορούσε να αποφευχθεί. Μία σειρά από φυλετικές προκλήσεις, από την κατά γενική ομολογία παράβλεψη της Κλίντον της σημασίας της εκλογικής νίκης του Ομπάμα στη Νότια Καρολίνα, όπου οι ψηφοφόροι του Δημοκρατικού Κόμματος είναι κατά μεγαλύτερη πλειοψηφία μαύροι, την ανακοίνωση της Τζεραλντίν Φεράρο, πρώην υποψήφιας για το χρίσμα του αντιπροέδρου των Δημοκρατικών, η οποία είπε ότι η επιτυχία του Ομπάμα οφείλεται στο ότι είναι μαύρος, ανακοίνωση η οποία έγινε με σκοπό να επηρεάσει συντηρητικούς λευκούς ψηφοφόρους των Δημοκρατικών στην Πενσιλβάνια, αρένα της επόμενης προεκλογικής αναμέτρησης, μέχρι και τη διαμάχη που προέκυψε μετά από την ομιλία του ριζοσπάστη πάστορα Ράιτ, ανάγκασαν τον Ομπάμα να πάρει θέση.
Ρατσισμός
Στην ομιλία του στις 18 Μαρτίου για το φυλετικό ζήτημα υπέκυψε στις συμβάσεις της προεκλογικής πολιτικής. Έκανε κριτική στον Ράιτ διότι «χρησιμοποίησε εμπρηστικές εκφράσεις για να εκφέρει απόψεις οι οποίες όχι μόνο έχουν τη δυνατότητα να μεγαλώσουν τις φυλετικές διακρίσεις αλλά και που μπορούν να αμαυρώσουν το μεγαλείο και την καλοσύνη αυτής της χώρας, απόψεις οι οποίες ορθώς προσέβαλαν και τους λευκούς και τους μαύρους το ίδιο». Επίσης επέπληξε τον Ράιτ για το γεγονός ότι εξέφρασε «μια σημαντικά διαστρεβλωμένη άποψη γι' αυτή τη χώρα, μια άποψη που θεωρεί το ρατσισμό ενάντια στους μαύρους ενδημικό και αναδεικνύει όλα τα αρνητικά αυτής της χώρας πάνω από τα θετικά. Μια άποψη που θεωρεί ότι η σύρραξη στη Μέση Ανατολή έχει τις ρίζες της πρωταρχικά στις ενέργειες των αφοσιωμένων συμμάχων μας όπως του Ισραήλ αντί να αναδεικνύει ότι πηγάζουν από τις διαστρεβλωμένες και γεμάτες μίσος ιδεολογίες του ριζοσπαστικού Ισλάμ».
Όμως παρόλη την επίδειξη μετριοπάθειας, ο Ομπάμα προχώρησε πολύ περισσότερο από κάθε άλλο προηγούμενο υποψήφιο πρόεδρο στην ανάδειξη των ρατσιστικών διακρίσεων στις ΗΠΑ.
«Πρέπει να υπενθυμίσουμε στους εαυτούς μας ότι οι τόσες πολλές ανισότητες που υπάρχουν ανάμεσα στους μαύρους και τους λευκούς σήμερα μπορούν να αναχθούν κατευθείαν στις ανισότητες που κληρονομήθηκαν από μια προηγούμενη γενιά, η οποία υπέφερε κάτω από τη βάναυση κληρονομιά της σκλαβιάς».
Η λίστα των ανισοτήτων του Ομπάμα περιλαμβάνει τον φυλετικό διαχωρισμό των παιδιών στα σχολεία, νομιμοποιημένες διακρίσεις ενάντια στους μαύρους στην εύρεση εργασίας και οικίας, την έλλειψη οικονομικών ευκαιριών για τους νέους και την έλλειψη υπηρεσιών στις αστικές γειτονιές των μαύρων. Επίσης αναφέρθηκε στους νέους και νέες οι οποίοι βρίσκονται στις γωνίες των δρόμων ή λιώνουν στις φυλακές xωρίς κανένα μέλλον. Και για όσους μαύρους τα κατάφεραν τελικά, τα φυλετικά και ταξικά ζητήματα εξακολουθούν και καθορίζουν τη ζωή τους κατά θεμελιώδη τρόπο.
Η ομιλία του Ομπάμα σηματοδοτεί μια αποστασιοποίηση από τις προεκλογικές πολιτικές διακηρύξεις παλαιοτέρων δεκαετιών. 28 χρόνια μετά από την επιλογή του οχυρού της Κου Κλουξ Κλαν στη Φιλαδέλφεια του Μισσισιπή από τον Ρίγκαν για το ξεκίνημα της προεκλογικής του καμπάνιας και 16 χρόνια μετά από την εκτέλεση ενός μαύρου διανοητικά καθυστερημένου ατόμου με τις ευλογίες του Μπιλ Κλίντον και την ταπείνωση του Τζέσι Τζάκσον (μαύρου υποψηφίου για το χρίσμα των Δημοκρατικών το 1984) για ψηφοθηρικούς λόγους, ο πρωταγωνιστής των Δημοκρατικών για το χρίσμα της Προεδρίας ρίχνει φως στην ασχημότερη πλευρά της αμερικάνικης κοινωνίας.
Η ομιλία του Ομπάμα τοποθετεί το φυλετικό ζήτημα στο κέντρο των πολιτικών εξελίξεων για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες και δημιουργεί τη δυνατότητα για μία ουσιαστική συζήτηση για τις φυλετικές και ταξικές διακρίσεις. Σίγουρα θα υπάρξει πίεση από τα μεγάλα ιδιωτικά κεφάλαια που έχουν δυναμικά επενδύσει στην προεκλογική καμπάνια των Δημοκρατικών να σταματήσει τέτοιες τοποθετήσεις που τους ζημιώνουν. Παρόλες τις πιέσεις, η ομιλία σηματοδοτεί μια βαθιά μεταβολή που συντελείται στην αμερικάνικη πολιτική σκηνή. Οι ρωγμές στα σχέδια της νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης Μπους, το ξεχείλισμα του ενθουσιασμού από τις εκκλήσεις του Ομπάμα για «αλλαγή» και η συνεχιζόμενη κρίση στην οικονομία έχουν μεταμορφώσει το πολιτικό σκηνικό και έχουν δημιουργήσει το πολιτικό περιβάλλον για τον Ομπάμα στο θέμα του ρατσισμού.
Βέβαια, είναι διαφορετικό να καταδικάζεται ο ρατσισμός και διαφορετικό να προτείνονται μέτρα αντιμετώπισης των επιπτώσεών του, όπως η αναδιοργάνωση και η επαναλειτουργία των δημόσιων σχολείων και η πλήρης κατάργηση φυλετικών και άλλων διακρίσεων, δημιουργία θέσεων εργασίας για νέους μαύρους στις αστικές περιοχές, τεράστια επέκταση της παρεχόμενης εκπαίδευσης για όλους και ένα ενιαίο κρατικό σύστημα υγείας. Είναι σίγουρο ότι ο Ομπάμα δεν έχει προτείνει τέτοιες μεταρρυθμίσεις. Δεν έχει παρεκκλίνει καθόλου από τη φιλική προς τις πολυεθνικές πολιτική του Δημοκρατικού Κόμματος, που έχει αφήσει το ρατσισμό τόσο εδραιωμένο στην αμερικανική κοινωνία όσο πριν από 40 χρόνια, όταν δολοφονήθηκε ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ.
Εκείνο που είναι απαραίτητο είναι ένα κίνημα ενάντια στο ρατσισμό, που θα χτιστεί επάνω στις καλύτερες παραδόσεις του κινήματος για τα κοινωνικά δικαιώματα και τα δικαιώματα των μαύρων.
Μ.Σ.
Σαν Φραντσίσκο