Σ την πρωτεύουσα του Θιβέτ Λάσα έχουν ήδη συμπληρωθεί 20 μέρες διαδηλώσεων ενάντια στην κινέζικη καταπίεση και υπέρ της ανεξαρτησίας. Οι διαμαρτυρίες τείνουν να πάρουν μορφή συνολικότερης εξέγερσης, η οποία μάλιστα επεκτείνεται και σε τρεις ακόμη επαρχίες. Πρόκειται για τις μεγαλύτερες κινητοποιήσεις των τελευταίων 20 χρόνων. Η εξόριστη κυβέρνηση του Δαλάι Λάμα, που βρίσκεται στο Νεπάλ, μιλάει για τουλάχιστον 180 νεκρούς, ενώ είναι δεκάδες οι συλληφθέντες μέχρι τώρα. Η κινέζικη κυβέρνηση εξαπέλυσε ένα σκληρό κύμα καταστολής, στέλνοντας στρατό με άρματα, ενώ έχει αποκλείσει την περιοχή από τον έξω κόσμο και ελέγχει πλήρως τις πληροφορίες που φτάνουν στη δημοσιότητα.
Όλα ξεκίνησαν στις 10 Μαρτίου, όταν βουδιστές μοναχοί σε μοναστήρι κοντά στη Λάσα θέλησαν να τιμήσουν την εξέγερση του 1959 ενάντια στην κινέζικη εισβολή. Μέχρι το 1953 το Θιβέτ ήταν μοναρχία κάτω από την εξουσία του Δαλάι Λάμα και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ζούσε σε συνθήκες σχεδόν δουλοπάροικων. Τότε εισέβαλε ο κινέζικος στρατός, ο οποίος όμως αρχικά συνεργάστηκε αρμονικά με τον Δαλάι Λάμα και τους φεουδάρχες. Ωστόσο η αυξανόμενη καταπίεση από τη μεριά των Κινέζων ενίσχυσε τις εθνικιστικές τάσεις και έφερε μια σειρά εξεγέρσεων, με μεγαλύτερη αυτή του 1959. Η καταστολή της εξέγερσης αυτής οδήγησε δεκάδες χιλιάδες Θιβετιανούς, μαζί και τον Δαλάι Λάμα, στην εξορία. Η Κίνα εγκαθίδρυσε ένα σκληρό αποικιοκρατικό καθεστώς, το οποίο σε πρώτη ανάγνωση «απλώς» περιόρισε πολιτιστικές και θρησκευτικές ελευθερίες. Όμως το Θιβέτ παραμένει μια από τις πιο φτωχές κινέζικες επαρχίες, μη έχοντας «επωφεληθεί» από το οικονομικό θαύμα των τελευταίων χρόνων. Μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού του ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας, με ετήσιο εισόδημα κάτω των 150 δολαρίων!
Τα παραπάνω είναι οι ουσιαστικοί λόγοι της τωρινής εξέγερσης, όπως φαίνεται και από το γεγονός ότι το μίσος των διαδηλωτών στρέφεται συχνά ενάντια σε κρατικά σύμβολα και σε δημόσια κτίρια. Εξάλλου, ο Δαλάι Λάμα (γνωστός και ως «ο καλόγερος που έχει γυρίσει τον κόσμο με παπούτσια Gucci») έχει αρνηθεί ότι κρύβεται πίσω από την οργάνωση του κινήματος αυτού, και έχει αποστασιοποιηθεί από τις βίαιες εκδηλώσεις του. Είναι δεδομένο ότι οι οπαδοί του στήριξαν την εξέγερση, τουλάχιστον στην αρχική της φάση, ωστόσο αυτή γρήγορα ξέφυγε από τον έλεγχό τους.
Ενόψει της τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων στο Πεκίνο φέτος το καλοκαίρι, η Κίνα βρίσκεται σε πραγματικά δυσχερή θέση. Θα ήθελε να συγκαλύψει όχι μόνο την εθνική καταπίεση που υφίστανται μεγάλα τμήματα του πληθυσμού της, αλλά πολύ περισσότερο τους χιλιάδες νεκρούς εργάτες που έχει κοστίσει το οικονομικό θαύμα μέχρι τώρα. Σε αυτή της την προσπάθεια βρήκε ευγενικό συμπαραστάτη και την ελληνική κυβέρνηση, η οποία συγκάλυψε τις διαμαρτυρίες των Δημοσιογράφων χωρίς Σύνορα κατά την αφή της φλόγας στην Ολυμπία. Είναι ωστόσο υποκριτικό κυβερνήσεις όπως αυτή της Πολωνίας -από τους θερμότερους υποστηρικτές όλων των νατοϊκών επεμβάσεων και στενός σύμμαχος της Αμερικής- να λένε ότι δεν θα παραστούν στα εγκαίνια των αγώνων ως συμπαράσταση στον αγώνα του Θιβέτ ή να δηλώνουν την ανησυχία τους η Ε.Ε., ο Σαρκοζί και η Μέρκελ και να δηλώνουν επίσης ότι θα το σκεφτούν να παραστούν και ότι κρατούν ίσες αποστάσεις. Διόλου μας ενδιαφέρει η επιτυχία της ναζιστικής εμπνεύσεως φιέστας και το μποϊκοτάρισμά της, ας δείξουν την ευαισθησία τους εκεί που πραγματικά έχει νόημα: να αποσύρουν τώρα τα στρατεύματά τους από το Αφγανιστάν και το Ιράκ.
Ελένη Τόλη